VINPA

Theo đề xuất của Bộ GTVT, từ tháng 7/2027, áp dụng tiêu chuẩn khí thải ở mức cao hơn đối với xe mô tô hai bánh; từ năm 2026, xe mô tô 3 bánh phải đạt mức phát thải bằng 0.

Bộ GTVT đang hoàn thiện dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ quy định về lộ trình áp dụng mức tiêu chuẩn khí thải đối với xe cơ giới có lắp động cơ nhiệt nhập khẩu và sản xuất, lắp ráp.Dự kiến quyết định được ban hành, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2025 và bãi bỏ các quyết định về lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải đối với phương tiện giao thông cơ giới đường bộ, ô tô, xe máy trước đây (Quyết định 249/2005, Quyết định số 49/2011, Điều 5 Quyết định số 16/2019 của Thủ tướng).

Nội dung đáng chú ý là dự thảo quyết địnhbổ sung lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải ở mức cao hơn, "sạch hơn" đối với một số loại xe. Cụ thể, xe mô tô hai bánh nhập khẩu và sản xuất, lắp ráp trong nước được nâng từ Mức 3 lên Mức 4 từ 1/7/2027.

Lý giải quy định trên, Ban soạn thảo cho biết, từ năm 2021, Bộ GTVT đã triển khai nghiên cứu "xây dựng lộ trình áp dụng mức tiêu chuẩn khí thải tương đương Euro 4 cho xe mô tô, xe gắn máy và Euro 6 cho xe ô tô tại Việt Nam". Kết quả cho thấy việc nâng mức tiêu chuẩn khí thải với xe mô tô nhập khẩu và xe mô tô sản xuất, lắp ráp lên Mức 4 là khả thi. Các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu đã sẵn sàng cho việc nâng mức tiêu chuẩn khí thải Mức 3 lên Mức 4. Theo nhu cầu sản xuất để xuất khẩu, một số doanh nghiệp đã đầu tư công nghệ để sản xuất xe mô tô đạt tiêu chuẩn Mức 4; mặt khác, công nghệ cho sản xuất xe mô tô đạt tiêu chuẩn khí thải Mức 3 có thể nhanh chóng đáp ứng việc sản xuất xe mô tô đạt tiêu chuẩn khí thải Mức 4 mà không cần đầu tư thay đổi quá nhiều về công nghệ.

Kết quả nghiên cứu nêu trên cũng cho thấy, nếu như tiêu chuẩn khí thải Mức 4 được áp dụng đối với xe mô tô, sẽ giảm được 50 - 60% phát thải khí độc hại phát thải từ loại phương tiện này, với mức độ tăng trưởng về số lượng xe máy đưa vào hàng năm hiện nay, khoảng 3 triệu xe/năm, sẽ đem lại hiểu quả đáng kể đối với công tác bảo vệ môi trường không khí.

Bên cạnh đó, đa phần các nước khu vực ASEAN đã áp dụng hoặc có lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải Euro 4 (Mailaysia, Thái Lan, Singapore đang áp dụng Euro 4; Indonesia dự kiến áp dụng Euro 4 vào năm 2025, Philippines dự kiến áp dụng Euro 4 vào năm 2027). Cũng vì vậy, Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM) đã có kiến nghị với Bộ GTVT sớm có lộ trình nâng mức tiêu chuẩn khí thải đối với xe mô tô nhập khẩu và xe mô tô sản xuất lắp ráp lên Mức 4 để hài hòa với các nước trong khu vực.

Cùng đó, dự thảo quy định áp dụng mức phát thải bằng "0" từ ngày 1/1/2026 đối với: xe chở người bốn bánh có gắn động cơ, xe chở hàng bốn bánh có gắn động cơ nhập khẩu và sản xuất, lắp ráp; xe mô tô ba bánh, xe gắn máy ba bánh sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu .

Theo Ban soạn thảo, đối với xe chở người, xe chở hàng bốn bánh có gắn động cơ, Luật Trật tự an toàn giao thông năm 2024 đã thừa nhận loại xe này là một trong những loại phương tiện giao thông cơ giới đường bộ (Khoản 1, Điều 34). Theo đó thời gian tới, loại xe này có tiềm năng phát triển. Nếu áp dụng mức tiêu chuẩn khí thải thấp, nguy cơ công nghệ lạc hậu, tiêu tốn nhiên liệu và gây ô nhiễm môi trường sẽ tràn vào Việt Nam. Về tác động chính sách, theo báo cáo của Cục Đăng kiểm VN, việc kiểm tra chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường trong 2 năm vừa qua đa phần xe bốn bánh có gắn động cơ đã chuyển sang sử dụng năng lượng điện, không sử dụng động cơ sử dụng nhiên liệu hóa thạch. Việc quy định Lộ trình mức tiêu chuẩn khí thải bằng "0" đối với loại xe này có thể áp dụng sớm, không tác động xã hội lớn.

Tương tự như trên, đối với xe mô tô ba bánh, xe gắn máy ba bánh sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu, Bộ GTVT đề xuất áp dụng mức phát thải bằng "0" đối với xe mô tô, xe gắn máy ba bánh từ 1/1/2026, để định hướng chuyển đổi sang sử dụng điện, năng lượng xanh không phát thải chất gây ô nhiễm môi trường; góp phần thực hiện mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính trong GTVT.