VINPA

Quy định tiêu chuẩn khí thải Euro 5 và quy chuẩn quốc gia về nhiên liệu mức 5 (tương đương Euro 5) đã có hiệu lực hơn một năm, nhưng nhiều chủ xe đời mới khá vất vả khi mua nhiên liệu đạt chuẩn.

Xe đạt chuẩn Euro 5 phải dùng nhiên liệu không đạt chuẩn

Theo Quyết định 49/2011/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, các loại xe ô tô sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới phải áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức 5 (Euro 5) từ ngày 1/1/2022.

Theo Bộ Công thương, việc Việt Nam ký kết tham gia và thực hiện các hiệp định thương mại (FTA) thế hệ mới trong 10 năm qua cũng đặt ra các yêu cầu phải thúc đẩy chuyển dịch năng lượng sạch. Trong lĩnh vực giao thông đường bộ, nhiên liệu sạch được quy định bởi các bộ tiêu chuẩn nhiên liệu, ngày một khắt khe.

Cuối năm 2022, Bộ KHCN ban hành quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về xăng, diesel và nhiên liệu sinh học (QCVN 01:2022/BKHCN), hiệu lực thi hành từ 1/2/2023.

Như vậy, toàn bộ hành lang pháp lý về khí thải, nhiên liệu theo chuẩn mới (Euro 5), áp dụng cho phương tiện mới, đã hoàn thiện trong năm 2022.

Từ năm 2022, nhiều hãng xe như Toyota, Mitsubishi, Ford, Isuzu… đã triển khai quy định này trên các mẫu xe mới ra thị trường, thậm chí Toyota còn tung sản phẩm đạt chuẩn khí thải Euro 5 từ trước thời điểm quyết định 49 có hiệu lực.

Điểm chung của các mẫu xe đạt chuẩn khí thải Euro 5 là đều trang bị thiết bị cảm biến khí thải OBD cũng như các thiết bị lọc khí để làm giảm hàm lượng hạt phát thải gây ô nhiễm (PM) và các khí gây ô nhiễm (CO, HC, NOx) ra ngoài không khí.

Thay đổi quan trọng nhất của tiêu chuẩn Euro 4 so với Euro 5 là hàm lượng lưu huỳnh tối đa trong nhiên liệu giảm từ 50 mg/kg xuống 10 mg/kg, tức giảm 5 lần.

Theo một kỹ sư của Công ty Xăng dầu khu vực I (Petrolimex Hà Nội), hàm lượng lưu huỳnh thể hiện độ ăn mòn của nhiên liệu và trực tiếp ảnh hưởng tới hệ thống bể chứa, đường ống bơm rót và xi-téc vận chuyển. Ngoài ra cũng ảnh hưởng tới độ bền của động cơ, các chi tiết làm kín của buồng đốt.

Ngoài ra, khi nhiên liệu không được đốt triệt để, lưu huỳnh sẽ sinh ra khí sulfua-oxit có tính ăn mòn, ảnh hưởng tới môi trường (mưa axit) và hệ thống hô hấp của con người.

Tuy nhiên, việc giảm thiểu hàm lượng lưu huỳnh trong nhiều trường hợp làm giảm độ bôi trơn và tăng độ dẫn điện của xăng. Do vậy, xăng Euro 5 có thể đươc pha thêm phụ gia tăng độ bôi trơn và phụ gia giảm độ dẫn điện, nếu cần thiết.

Theo tài liệu kỹ thuật của các hãng xe, việc xe đạt chuẩn Euro 5 nhưng sử dụng nhiên liệu không đạt chuẩn có thể xảy ra báo lỗi. Khi hệ thống xử lý khí thải báo lỗi, công suất động cơ sẽ bị giới hạn, gây ra tình trạng yếu máy và tăng tiêu hao nhiên liệu.

Về lâu dài, nhiên liệu không đạt chuẩn có thể gây hư hỏng một số chi tiết như kim phun nhiên liệu, hệ thống DPF, hệ thống SCR, cảm biến A/F, cảm biến oxy; hình thành axit H2SO4 gây ăn mòn chi tiết truyền động, giảm tuổi thọ động cơ.

Nhiên liệu Euro 5 có dễ mua?

Theo thông tin từ Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA), một số hãng xe hội viên phản ánh việc khách hàng của họ gặp khó khăn trong việc tiếp cận nhiên liệu đạt chuẩn.

Một khách hàng ở Nghệ An đang sử dụng xe Ford Everest 2023 máy dầu (chuẩn khí thải Euro 5), cho biết: "Rất bất tiện khi tìm kiếm trạm nhiên liệu có dầu diesel 0,001S-V để bơm. Mỗi lần hết dầu, tôi phải chạy xe từ huyện Yên Thành ra trạm xăng dầu tận xã Diễn An (huyện Diễn Châu) cách khoảng 30 km, mới có cây bơm dầu đạt chuẩn".

Đối với địa bàn Nghệ An, hiện có hàng ngàn ô tô máy dầu đạt tiêu chuẩn Euro 5 đã được bán đến tay người tiêu dùng, nhưng đa số đang phải sử dụng nhiên liệu dưới chuẩn, do toàn tỉnh có hơn 600 cửa hàng xăng dầu, tuy nhiên chỉ 8 cửa hàng xăng dầu trong hệ thống Petrolimex bán dầu đạt Euro 5 (DO 0,001S-V).

Theo chủ một doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu ở đường Ngô Gia Tự (Long Biên, Hà Nội), nhiên liệu đạt chuẩn mới chưa thể sản xuất trong nước mà phải nhập khẩu, nên cần thêm thời gian để gia tăng khối lượng tích trữ tồn kho.

Bên cạnh đó, các nhà bán lẻ xăng dầu phải cân đối nhu cầu của khách hàng để điều chỉnh cột bơm, kho chứa, cân đối tồn kho với nguồn lực tài chính khi mua loại nhiên liệu này.

Do đó, Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam (VINPA) đã có những nỗ lực để hỗ trợ người tiêu dùng tìm kiếm địa điểm bán nhiên liệu đạt tiêu chuẩn thông qua các chỉ dẫn tại điểm bán, cũng như chỉ dẫn thông qua app điện thoại.

Về phần mình, VAMA cùng các doanh nghiệp hội viên rất chủ động triển khai truyền thông trực tiếp tại các đại lý phân phối và trực tuyến trên mạng xã hội. Bên cạnh đó, các hãng xe tăng cường đào tạo nội bộ cho nhân viên đại lý để tư vấn, hỗ trợ kỹ thuật cho khách hàng về sử dụng nhiên liệu đạt chuẩn.

Tại Việt Nam, diesel đạt chuẩn Euro 5 được ký hiệu là DO 0,001S-V (Diesel chứa lượng lưu huỳnh dưới 10 mg/kg tại mức 5), xăng đạt chuẩn Euro 5 được ký hiệu là RON95-V (Chỉ số Octane 95 tại mức 5)