VINPA

Việc giảm thuế nhập khẩu ưu đãi sẽ góp phần đa dạng hóa nguồn cung xăng dầu, tránh phụ thuộc quá lớn vào một số đối tác.

Bộ Tài chính đang lấy ý kiến về việc giảm thuế nhập khẩu ưu đãi (thuế MFN) với mặt hàng xăng động cơ, không pha chì từ mức 20% hiện nay xuống còn 12% (chênh 4% so với thuế suất FTA từ Hàn Quốc và ASEAN).

Trao đổi với Pháp Luật TP.HCM, nhiều chuyên gia đánh giá đây là tín hiệu tích cực giúp nguồn cung xăng cho thị trường trong nước được đảm bảo hơn trong bối cảnh thị trường có nhiều biến động. Tuy nhiên, mức thuế nên giảm sâu hơn nữa mới thực sự phát huy hiệu quả.

Từ đầu năm đến nay, giá xăng dầu trong nước biến động liên tục do ảnh hưởng từ giá xăng dầu thế giới. Ảnh: HOÀNG GIANG

Giảm thuế nhập khẩu là cần thiết

Bộ Tài chính giải thích: Hiện mặt hàng xăng động cơ, không pha chì dùng để sản xuất xăng RON 92, RON 95 có thuế suất MFN là 20%. Diễn biến tình hình gần đây đang cho thấy thị trường xăng dầu thế giới sẽ còn nhiều biến động khó lường, khó dự báo, tiềm ẩn các nguy cơ ảnh hưởng đến nguồn cung xăng dầu của nước ta.

Do vậy, để đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, Bộ Tài chính thấy cần thiết phải có phương án điều chỉnh giảm thuế MFN đối với mặt hàng xăng. Mục tiêu nhằm đa dạng hóa nguồn cung, tránh bị động bởi phụ thuộc vào nguồn nhập khẩu từ Hàn Quốc và ASEAN…

“Phương án trên mặc dù có thể không tác động nhiều đến việc làm giảm giá xăng trong nước, do hiện nay xăng nhập khẩu chủ yếu từ ASEAN và Hàn Quốc. Thế nhưng sẽ góp phần đa dạng hóa nguồn cung xăng dầu từ các quốc gia khác như Trung Quốc, Mỹ và các quốc gia khu vực Trung Đông. Điều này sẽ tránh sự phụ thuộc quá lớn vào một số đối tác như hiện nay trong trường hợp nguồn cung trên thị trường thế giới biến động” - Bộ Tài chính nhấn mạnh.

Nhiều ý kiến đánh giá việc giảm thuế nhập khẩu ưu đãi với xăng là tín hiệu tốt nhưng mức giảm chưa thực sự hấp dẫn các nhà kinh doanh.

Bên cạnh đó, theo Bộ Tài chính, mức chênh lệch 4% giữa thuế suất MFN và thuế suất FTA đối với xăng là hợp lý để thúc đẩy các công ty trong nước tìm kiếm các nguồn cung xăng dầu mới trong trường hợp nguồn cung xăng dầu từ các thị trường truyền thống bị thiếu hụt. Đồng thời, phương án này cũng đảm bảo được dư địa đàm phán các hiệp định FTA mới trong tương lai trên cơ sở nguyên tắc có đi có lại.

“Nếu thực hiện theo phương án trên, số thu ngân sách nhà nước giảm không đáng kể do kim ngạch nhập khẩu chịu thuế MFN đối với xăng không nhiều, khoảng 153.000 USD” - Bộ Tài chính thông tin thêm.

Đại diện Bộ Công Thương cũng nhận định trong bối cảnh hiện nay, để đa dạng nguồn cung thì mức giảm từ 20% về 12% là hợp lý.

Hơn 300 công ty phân phối xăng dầu

Theo Bộ Tài chính, hiện nay Việt Nam có 36 công ty đầu mối kinh doanh xăng dầu, hơn 300 doanh nghiệp phân phối xăng dầu đóng vai trò tạo nguồn cho hệ thống đại lý. Trong đó, Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam chiếm khoảng 45%-50% thị phần, các doanh nghiệp đầu mối còn lại chiếm 50%-55% thị phần.

Các đơn vị đầu mối phân phối xăng dầu chủ yếu từ nguồn của Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn, Công ty cổ phần Lọc hóa dầu Bình Sơn; phần còn lại được nhập khẩu chủ yếu từ Hàn Quốc và khu vực ASEAN theo thuế suất FTA.

Cần giảm mạnh hơn

Trao đổi với Pháp Luật TP.HCM, nhiều ý kiến đánh giá việc giảm thuế nhập khẩu ưu đãi với xăng là tín hiệu tốt giúp nguồn cung đa dạng hơn, tuy nhiên mức giảm trên chưa thực sự hấp dẫn với các nhà kinh doanh. Ông Bùi Ngọc Bảo, Chủ tịch Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam, nhận xét việc giảm thuế MFN từ 20% xuống 12% vẫn chưa thực sự tạo sức hút cho các đơn vị kinh doanh xăng dầu tìm kiếm các thị trường mới.

“Thực ra mức chênh lệch 4% giữa thuế suất MFN và thuế suất FTA đối với xăng là rất lớn. Vậy nên họ vẫn sẽ ưu tiên nhập khẩu tại các thị trường cũ như Hàn Quốc, ASEAN với mức thuế suất FTA 8%. Chỉ trong trường hợp thực sự khẩn cấp, buộc lòng doanh nghiệp phải nhập khẩu thì họ mới chọn nhập theo thuế suất MFN” - ông Bảo nhấn mạnh.

Từ phân tích trên, chủ tịch Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam cho rằng nếu thực sự muốn đa dạng nguồn cung, thuế MFN phải giảm từ 20% xuống còn 8%, bằng với thuế suất FTA. Khi đó, các công ty xăng dầu mới hào hứng tìm các nguồn nhập khẩu mới để đa dạng nguồn cung.

Nêu quan điểm về vấn đề này, chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường giá cả thuộc Bộ Tài chính, cho biết: Hiện nay, do thuế FTA thấp hơn so với thuế MFN nên phần lớn công ty đổ xô vào nhập khẩu tại các thị trường như Hàn Quốc, ASEAN. Việc đổ xô vào thị trường này để nhập khẩu khiến cầu tăng lên nên làm giá tăng theo. Vì vậy, với việc giảm thuế MFN, các doanh nghiệp sẽ có nhiều lựa chọn hơn, không còn tập trung vào một vài thị trường như trước đây.

Tuy nhiên, vị chuyên gia này cũng chia sẻ: Mặc dù tỉ trọng của hai nhà máy lọc dầu trong nước chiếm 70%-75% nhưng do Nghi Sơn đang trục trặc nên nguồn cung hạn hẹp. Vì vậy, các công ty đầu mối lớn phải tăng nhập khẩu nước ngoài. Khi buộc nhập khẩu nước ngoài mà lại chỉ tập trung vào thị trường Hàn Quốc, ASEAN thì giá bị dội lên. Điều này còn nguy hiểm hơn là việc chênh lệch mức thuế suất 4% giữa FTA và MFN. Chính vì thế, phải giãn cách bớt để đa dạng nguồn cung.

“Làm như vậy họ sẽ chuyển sang nhập khẩu khu vực khác ở nước ngoài, dù thuế có cao hơn 4% nhưng giá lại rẻ hơn nhiều thì tổng lại vẫn lợi hơn. Qua đó làm dịu bớt căng thẳng về nguồn cung xăng dầu trong nước” - chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long bày tỏ.•

Nghi Sơn khiến nguồn cung bị ảnh hưởng

Thời gian qua, cung cấp xăng dầu trong nước bị ảnh hưởng vì Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn gặp khó khăn về tài chính và một số vấn đề nội tại. Sự cố này khiến Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn không đảm bảo cung cấp xăng dầu cho các thương nhân đầu mối theo hợp đồng đã ký, ảnh hưởng tới cung ứng xăng dầu liên tục cho thị trường trong nước.

Trong báo cáo gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội mới đây, Bộ Công Thương cho biết kịch bản điều hành xăng dầu quý II-2022 sẽ không có nguồn từ Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn. Để đủ bù đắp nguồn cung thiếu hụt từ sản xuất trong nước trong quý II, cơ quan này đã giao bổ sung hạn mức xăng dầu nhập khẩu cho 10 thương nhân đầu mối 2,4 triệu m3.

Với quý III-2022, Bộ Công Thương cho biết sẽ làm việc với Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn để xem xét tình hình sản xuất và khả năng cung cấp, phần còn thiếu sẽ yêu cầu các doanh nghiệp đầu mối chủ động tăng cường nhập khẩu.